donderdag 18 september 2014

125 jaar Smederij Vervat in oktober 1979

Goossen Vervat en Hendrika
Maria Costerus
In het jaar 1854, om precies te zijn, op 4 oktober, kwam de eerste Vervat naar de Lage Vuursche om een smidse te beginnen. Zijn naam was Piet Vervat, die getrouwd was met Mietje de Bonneville.
Uit dit huwelijk werden 7 kinderen geboren, waaronder 5 zoons, die allen smid werden. Een van de vijf zonen was Teunis. Teunis was gehuwd met Neeltje Overeem, zij overleed op haar 43 ste jaar in op 5 maart 1883. Teunis is later getrouwd met Mientje de Wit, en hij nam de zaak over. Geurt een zoon van Teunis nam daarna ook de zaak weer over. Teunis overleed op 30 december 1916.
Uit het huwelijk dat Geurt gesloten had met Jannigje de Kruif, werden een dochter en een zoon geboren. Deze zoon: Goossen werd natuurlijk ook een smid. Goossen trouwde met Heintje en er werden 2 dochters en een zoon geboren. Geurt was de naam van zijn enige zoon. Geurt is getrouwd met Jopie Boon en is thans de eigenaar van de smederij, en hoopt dat zijn zoon Jan, de zaak later weer van hem wil nemen, om de traditie voort te zetten. Dit is een kleine beschrijving, van allen die in de smederij hebben gewerkt in de loop der jaren.


smederij Vervat lang geleden

Nu iets over het werk in de smederij van toen en nu. Van heel vroeger weet ik niet veel, maar het was toen wel altijd zwaar en hard werken. Het gereedschap moest zelf gemaakt worden, maar ook werden er bijlen, schoppen, etc. in de smederij gemaakt. Paarden beslaan was dagelijks werk. Hoepels leggen om houten wagenwielen gebeurde ook heel veel. Toen ik op de ambachtsschool was, kwam het hoepelleggen ook nog wel voor. Het gebeurde dan altijd op een woensdagmiddag, want dan kon ik mooi aan de blaasbalg trekken om het vuur aan te houden. De ijzeren hoepel werd dan helemaal warm gemaakt; was hij op temperatuur, (dat zag men aan de kleur van het ijzer), dan werd hij uit het vuur gehaald en om het houten wiel gelegd, en dan snel met water afgekoeld. Door deze snelle koeling krimpt het ijzer, en klemt hij om het hout vast, en wordt daarna nog met spijkers vastgezet.

Met het 100 jarig bestaan was het 's avonds nog feest op het dorp. Mijn vader kreeg van de gemeenschap een ventilator, deze kon don de oude blaasbalg vervangen. Ook kwam er een muziekkorps uit Baarn. Mijn vader heeft ook de lichtkronen die in het gemeentehuis hangen gemaakt. Het mooie handwerk, wat vroeger werd gemaakt, ziet men vandaag niet meer. Ze komen bij mij ook nog wel eens vragen voor het maken van een stukje smeedwerk, waaronder uithangbordjes, windwijzers maar ze schrikken meestal van de prijs. Materiaal, dat valt wel mee, maar het arbeidsloon maakt het zo duur.


de familie Goossen Vervat met links Geurt Vervat
























Een paard beslaan doe ik ook nog, niet zo veel als mijn vader vroeger deed. Ik besla de paarden alleen maar thuis, dus ik hoef niet de boer op. Tegenwoordig wordt er veel koud beslagen, maar ik besla alleen warm. Bij koud beslag wordt meestal de hoef van het paard naar het ijzer gemaakt. Zo hoort het echter niet; men moet eerst de hoef afkappen, en goed afsnijden, en dan het ijzer naar de hoef maken.
Door het ijzer warm pas te maken, komen ze ook veel vlakker onder de hoef. Vroeger kwamen er wel paarden om de paar weken, die de hele dag op de straat liepen, maar nu duurt het soms wel 2 maanden. Het is vandaag de dag wel zo, als ik een paard aan het beslaan ben, dat ik veel bekijks heb, en er worden dan ook veel foto's en films gemaakt. Ook van de televisie zijn er een keer opnames gemaakt voor het programma "Ren je rot".
Er is in de loop van de jaren niet veel veranderd in de smederij zelf. De boormachine en de slijpsteen werden door mijn grootvader ook al gebruikt, ze doen het nog steeds goed, ze worden allebei door een elektromotor aangedreven.
Mijn vader is ruim 42 jaar bij de brandweer geweest; de meesten zullen niet weten waarom, maar het was zijn hobby. Niet alleen in zijn werk wilde mijn vader graag dat de vonken er af vlogen, maar bij zijn hobby ook.



Misschien is dat de reden, dat ik ook bij de brandweer ben; met dit verschil dat vroeger in de smederij en daar buiten, er meer vonken afvlogen dan tegenwoordig.
Aldus Geurt Vervat op 4 oktober 1979 vanuit zijn smederij in Lage Vuursche.



Leen Bakker


Geplaatst door L.J.A.Bakker
http://ljabakker.magix.net/website
http://knipselsuitkranten.nl
http://www.grijsvuur.nl









Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter