 |
| swiebertje in het bos |
'Tot kijk Saartje, ik ga naar Amerika', waren
de laatste woorden van 'Swiebertje' tijdens de slotaflevering in 1980 van de
gelijknamige populaire jeugdserie op TV van de NCRV. Swiebertje reed met de
fiets ergens op een laantje naar een onbestemde verte. 'Dit laantje', waar de
laatste opnamen zijn gemaakt, was het Schepersveld in Hollandsche Rading.
Swiebertje ging over de voormalige Reijer van Dijkse Steeg richting
Maartensdijk. De tv-serie werd door John Uit den Bogaard geschreven en voor de
NCRV geproduceerd en geregisseerd door Henk Veenstra uit Hollandsche Rading.
Henk Veenstra woont sinds 1966 in Hollandsche
Rading en heeft naast zijn werk voor radio en tv zijn sporen in het dorp
verdiend. Henk weet heel veel over Sinterklaas te vertellen, alsof hij het
zelf is geweest, en was als aktief lid van de Oranjevereniging bekend met het
organiseren van een feestje in het dorp. Henk werd in 1925 aan de
Schipbeekstraat in de Utrechtse Rivierenwijk geboren. In het examenjaar van de
mulo solliciteerde hij bij de Post, waarbij ook zijn vader werkzaam was, naar
een funktie als loketambtenaar. Nadat hij op 30 juni 1940 het mulo-b diploma
behaalde, begon hij een dag daarna op 1 juli op kantoor bij een
verzekeringsmaatschappij'. Per 1 september trad hij in dienst van de PTT en
werkte gedurende een interne opleiding op vrijwel alle bijkantoren in de stad.
12 AMBACHTEN
Na de bevrijding kwam hij op kantoor van de
firma Bosshardt, dichtbij het Academisch Ziekenhuis. Deze firma leverde o.a.
verpleegstersuniformen. Gedurende de avonduren volgde Henk een boekhoud- en
handelscorrespondentie-opleiding. In zijn vrije tijd was hij actief als
Welpenleider bij de Manenborggroep van de padvinderij. De vader van een van de
andere leiders van de groep was hoofonderwijzer. Hij zei tegen Henk, toen hij
over de vele kantoorbaantjes hoorde: 'dat wordt 12 ambachten en dertien
ongelukken'. Henk vond dat de man gelijk had en gooide het roer om. Hij ging
een tweejarige avondopleiding voor onderwijzer volgen. Overdag werkte hij bij de
patiëntenadministratie van het Academisch Ziekenhuis. Gedurende de opleiding
voor onderwijzer moest Henk soms overdag 'gaan kweken', dit is stage lopen op
scholen. Bij het ziekenhuis had hij variabele werktijden. Het werd 'ritselen
met de tijd'. De eerste stageperioden liep Henk op de Hervormde Gemeenteschool
nummer 10 in de toen nog Maartensdijkse wijk Tuindorp en de W.G. Hulstschool
aan de Jutfaseweg. In 1952 rondde Henk zijn opleiding af en werd onderwijzer
aan de school in Tuindorp. En daarna bij de W.G van Hulstschool. In 1957 -
bestond de school - 100 jaar. Henk Veenstra schreef samen met de oude Van Hulst
een musical over het 100- jarig bestaan van de school. Het stuk behandelde drie
episoden van de school: de oude school, het heden en een visie op de toekomst.
In het verleden zaten de kinderen in de voorstelling nog in
'tienpersoonsbanken' zoals vroeger gebruikelijk was. De toekomst werd in het
stuk uitgebeeld als een periode waarin iedereen zich met alles
bemoeide op school. Een goed aanvoelen van de latere democratiseringsgedachte?
 |
| Het Schepersveld waar de laatste opnamen van Swiebertje in 1980 zijn gemaakt |
NAAR DE NCRV
In 1955 solliciteerde Henk Veenstra op een
vacature als producer van schoolprogramma's bij de NCRV en Werd aangenomen. Hij
ontmoette bij de NCRV Johan Bodegraven die hij nog kende van de padvinderij in de
Utrechtse Rivierenwijk. De TV was in opkomst. Henk deed aan het begin van zijn
loopbaan bij de omroep ervaring op door zoveel mogelijk mee te lopen
met bekende programmamakers zoals: Dik Simons, Peter Koen, Dick van Bommel en
Max Douwes. Henk werd de zevende producer bij de TV en de eerste voor de
schooltelevisie. Zijn eerste reportage die hij maakte ging over diergaarde
Artis. Ook werd hij ingeschakeld bij het maken van amusements-tv op de
zaterdagavond. Eens in de maand was de NCRV aan de beurt om de zaterdagavond
met amusement te vullen.  |
| het telegram voor de toom kippen |
EEN TOOM KIPPEN
Het was dikwijls improviseren. Henk kreeg
bijvoorbeeld vlak voor een opname in Dordrecht een telegram thuis met de
opdracht: 'Neem vanavond een toom (groepje kippen) kippen mee voor dé uitzending'. Henk ging naar
een kippeboer in De Meern en reed met een paar manden met kippen naar Dordrecht.
Goos Kamphuis leidde een quiz 'met prijzen in de persoonlijke sfeer'. Een van
de kandidaten had opgegeven, dat hij graag kippen wilde gaan houden. Alleen na
de uitzending bleek, dat de man net was verhuisd en geen ruimte meer had voor
een toom kippen. De beesten moesten weer terug naar De Meern.
COCO DE VLIEGENDE, KNORREPOT
 |
| Saartje gespeeld door Riek Schagen |
Aan veel van de jeugdprogramma's waaraan de
herinneringen thans nog in de hoofden van vele volwassenen voortleven, heeft
Henk Veenstra meegewerkt. Zoals: Wie wil mijn marmotje zien? van Han
Rensebrink, Coco de Vliegende Knorrepot, de Verrekijker, Swiebertje en De Kijkkastman.
Tijdens de opnames in de Irenestudio, het kleine witte kerkje in Bussum, ging
er weleens wat mis. Zoals de poppespeler Feike Boschma die loekie de Aap met
een zwaai door de lucht liet gaan. De kop schoot los van de romp en kwam in een
mand terecht. Feike moest verder al improviserend doorspelen met de losse onderdelen
van de pop.
 |
| Henk Veenstra als de Kijkkastman |
DE KIJKKASTMAN
Naar een idee van W.G.
van Hulst boeide Henk, gekleed in een lange zwarte cape, kinderen met een houten
kijkkast. Door kijkgaatjes konden de kinderen in de kist voorstellingen zien
die de kinderen thuis tegelijkertijd op de buis ook zagen. Het waren filmpjes
van zeven minuten die ergens op lokatie waren opgenomen. In 1968 was er
bijvoorbeeld een filmpje te zien van molenaar Schuurman uit Westbroek. De
molenaar zat een molensteen te billen, dit is de groeven op de steen uithakken,
en tegelijkertijd vertelde hij over het molenvak.
SWIEBERTJE
De serie Swiebertje
werd geschreven door John Uit den Bogaard. John was ook als
onderwijzer
opgeleid en daarna bij de omroep terecht gekomen. Hij had het verhaal over de
zwerver Swiebertje al lang voordat het door de tv populair werd, geschreven.
Swiebertje en de burgemeester moesten op elkaar lijken en elkaar kunnen
naspelen. Joop Doderer was volgens Henk Veenstra een groot vakman. Hij kon
zijn tegenspelers danig in verwarring brengen, hetgeen vaak komische.
situaties opleverde, die niet in het script waren voorzien. In de eerste
afleveringen werden de rollen gespeeld door Joop Doderer als Swiebertje en Guus
Hermus als de burgemeester. Later speelden o.a. Bert Dijkstra en Rien van
Nuenen de rol van burgemeester in de serie. Na een onderbreking van enkele
jaren heeft Henk.Veenstra.de, serie Swiebertje weer van stal gehaald en de
laatste serie gemaakt. Eerst als producer en daarna nam Henk ook de regie van
het stuk voor zijn rekening. Het werk van een producer is veelomvattend. Hij
moet er o.a. voor zorgen, dat de juiste spelers voor de opnames beschikbaar
zijn. Dit gaf nogal eens problemen wanneer een bepaald toneelgezelschap een
speler niet kon missen of niet aan de tv af wilde staan.
 |
| Bromsnor gespeeld door Lou Geels |
 |
| Malle Pietje gespeeld door Piet Ekel |
AKTIEVE RUST
Of Swiebertje destijds via het Schepersveld in Amerika (lees Maartensdijk) is aangekomen, heeft de schrijver John Uit den Boogaard nooit bekend gemaakt. Maar wat wel zeker is, is dat Henk Veenstra, de producer en regisseur van de populaire jeugdserie, van een welverdiende actieve rust ging genieten.
Met dank aan mevrouw Barlo die het stuk beschikbaar stelde uit de serie "Kiek nou toch 's effe an" van koos Kolenbrander
Geplaatst door L.J.A.Bakker
Vragen, opmerkingen of tips? Neem gerust contact op. Uiteraard kunt u groenegraf.nl ook volgen op Facebook en Twitter
Kom in actie en deel ook uw Baarnse herinneringen op Groenegraf.nl
